Nguồn gốc ra đời trò chơi dân gian Việt Nam
Trò chơi dân gian Việt Nam là sản phẩm của cả một cộng đồng, nó là thứ tài sản vô giá của xã hội gắn liền với sự tồn tại, phát triển của người Việt trong nhiều chặng đường phát triển khác nhau. Do đó, để xác định rõ nguồn gốc ra đời trò chơi dân gian quả thật không dễ và đến ngày nay chúng ta vẫn chưa thể xác định chính xác được. Chỉ biết trò chơi dân gian là món ăn tinh thần không thể thiếu của người Việt thời xưa, nó xuất phát từ thực tiễn cuộc sống, từ chính nhu cầu cần được vui chơi giải trí của các tầng lớp nhân dân trong xã hội cũ.
Nhu cầu vui chơi, giải trí, giao lưu trong những khoảng thời gian rảnh đã kích thích sự sáng tạo của con người và thế là nhiều loại hình vui chơi giải trí ra đời và phát triển ngày một phong phú qua các giai đoạn dài lịch sử trong đó có trò chơi dân gian. Mặc dù xuất hiện rất lâu đời cùng rất nhiều hình thức vui chơi giải trí khác như hội hè, đình đám... nhưng trò chơi dân gian vẫn luôn giữ được chỗ đứng của mình, vẫn nhận được sự hào hứng của người chơi ở mọi lứa tuổi, mọi vùng miền.
Gợi ý 10 trò chơi Tết dân gian thú vị cho cả gia đình
Trò chơi ô ăn quan
Ô ăn quan là một trò chơi dân gian thân thuộc của trẻ em vùng quê ngày xưa. Đây là một trong số ít trò chơi dân gian vận dụng nhiều trí tuệ nhất. Trò chơi này sẽ chơi trên một khoảng sân hoặc đất bằng phẳng, bàn chơi được kẻ thành một hình chữ nhật rồi chia hình chữ nhật đó thành mười ô vuông nhỏ mỗi bên có 5 ô đối xứng nhau, ở hai đầu của hình chữ nhật, kẻ thêm hai ô hình bán nguyệt hướng ra phía ngoài như vậy là kẻ xong bàn chơi. Các ô hình vuông gọi là ô dân còn hai ô hình bán nguyệt gọi là ô quan. Quân chơi gồm 2 loại là quan và dân, là các viên sỏi, viên đá nhỏ hoặc hạt phơi khô của một số loại quả. Trong ô quan đặt 10 viên sỏi, ô dân đặt 5 viên sỏi. Với trò chơi thú vị này, cả gia đình có thể cùng nhau đấu trí, thư giãn trong những ngày tết, chắc chắn nhiều bố mẹ sẽ cảm thấy thích thú vì được sống lại một thời tuổi thơ phải không nào.
Bộ trò chơi ô ăn quan với bàn chơi được làm từ chất liệu gỗ trúc, quân chơi làm từ những viên đá đủ màu sắc được mài nhẵn và an toàn cho cả gia đình. Với bộ này, cả nhà có thể chơi bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu đều rất tiện lợi và sạch sẽ. Bố mẹ hãy cùng tập cho các con chơi trò chơi vừa trí tuệ vừa thú vị này nhé!
Một bộ trò chơi ô ăn quan bằng gỗ với kích thước 22cm x 13cm x 3.3cm có giá bán khuyến mãi chỉ 149.000VND (giá gốc: 200.000VND), bạn có thể đặt mua online tại Shopee nhấp vào đây.
Cờ cá ngựa
Cờ cá ngựa là một trò chơi vô cùng hấp dẫn với cả người lớn và trẻ em bởi đây là trò chơi vừa mang tính giải trí cao lại vừa giúp gắn kết tình cảm giữa các thành viên trong gia đình. Với luật chơi đơn giản nhưng cờ cá ngựa lại khiến người chơi thót tim mỗi lần suýt bị đá và hét lên sung sướng mỗi lần đổ xúc xắc được mặt lục hay mặt nhất để xuất quân. Người thắng cuộc là người đưa được cả 4 chú ngựa về chuồng nhanh nhất.
Để chơi trò chơi này, chúng ta cần chuẩn bị: Một bàn cờ hình vuông, được chia thành bốn ô vuông bằng nhau, mỗi ô vuông tương ứng với một màu: đỏ, vàng, xanh dương, xanh lá cây; bốn hạt xúc xắc 6 mặt và 4 hộp lắc xúc xắc dành cho 4 người chơi; và 16 quân cờ cá ngựa chia làm 4 đội tương ứng với 4 màu: đỏ, vàng, xanh dương, xanh lá cây như của bàn cờ.
Bộ sản phẩm cờ cá ngựa Sato 43 được làm từ nhựa nguyên sinh nên tuyệt đối an toàn cho sức khỏe người sử dụng, sản phẩm được bán với giá khuyến mãi chỉ 103.500VND (giá thị trường: 115.000VND) tại MB Mart nhấp vào đây
Chơi banh đũa
Banh đũa là một trò chơi dân gian đòi hỏi sự khéo léo và phối hợp nhịp nhàng của tay và mắt, đây là trò chơi ưa thích và phù hợp hơn đối với những bé gái. Tuy nhiên, nếu cánh nam giới trong gia đình bạn muốn rèn luyện sự khéo léo thì hãy cùng tham gia trò chơi này nhé, chắc chắn cả gia đình sẽ cùng có những giờ phút giải trí cực kỳ sảng khoái cùng nhau. Điểm thú vị của trò chơi này là những bài đồng dao vui tai được người chơi đọc trong mỗi bàn chơi.
Trước đây để chơi banh đũa, các bé phải chuẩn bị 10 cây chuyền (có thể vót từ tre thành những cây nhỏ và dài tầm bằng cây đũa) và 1 quả banh nhỏ tầm bằng quả trứng vịt (có thể chọn quả bưởi non, quả ổi xanh... để làm quả banh) thế là thành một bộ banh đũa, là công cụ để giải trí của cả 1 đám con nít và chúng có thể chơi hàng giờ mà không biết chán. Ngày nay, bạn có thể thay thế bằng bó đũa tre và 1 trái banh tenis là cả gia đình đã có thể cùng chơi trò chơi banh đũa này rồi, hoặc bạn cũng có thể mua 1 bộ que gỗ chơi banh đũa chuyên dụng.
Một bộ que chơi banh đũa của thương hiệu Mikado làm từ chất liệu gỗ được bán với giá ưu đãi chỉ 21.000VND (giá gốc 38.000VND) tại Shoppee, bạn hãy nhấp vào đây để đặt mua ngay nhé!
Đi cà kheo
Cà kheo là một trò chơi dân gian đòi hỏi người chơi phải có sức khỏe tốt và sự phối hợp nhịp nhàng của cả cơ thể. Với trò chơi này, bạn có thể chơi cà kheo đơn, cà kheo đôi, cà kheo ba hay nhiều người hơn tùy ý nhưng càng chơi nhiều người thì độ khó càng tăng và trò chơi càng thêm phần kịch tính. Các cuộc thi cà kheo thường được tổ chức trong các lễ hội đầu xuân thu hút sự tham gia và cổ động của đông đảo người dân, trò chơi này mang lại không khí cổ động náo nhiệt, tạo được tiếng cười sảng khoái cho người theo dõi bởi sự hấp dẫn, bất ngờ của trò chơi.
Với trò chơi cà kheo này, gia đình bạn có thể chia thành 2 đội thi đấu với nhau, cả gia đình sẽ có khoảng thời gian vận động lành mạnh cùng nhau và giúp các con rèn luyện sự khéo léo, dẻo dai, biết cách giữ thăng bằng. Hãy thêm phần thưởng cho người chiến thắng để tăng thêm tính hấp dẫn cho cuộc thi đấu nhé.
Bộ cà kheo trẻ em bằng nhựa được thiết kế với bề mặt tiếp xúc có các đường vân tạo ma sát hạn chế trơn trượt trong quá trình chơi. Chân cà kheo thiết kế to bản giúp các bé đứng vứng hơn. Dây kéo hai bên chắc chắn giúp trẻ giữ thăng bằng tốt hơn khi di chuyển trên cà kheo.
Một bộ sản phẩm cà kheo trẻ em bằng nhựa được bán với giá 20.000VND, bạn có thể đặt mua dễ dàng tại Shopee nhấp vào đây
Lắc bầu cua
Lắc bầu cua là một trò chơi dân gian quen thuộc của cả người lớn và trẻ em vào mỗi dịp tết cổ truyền hàng năm. Luật chơi của trò này rất đơn giản nhưng bản chất là một trò ăn thua nên nó có sức lôi cuốn đặc biệt đối với tất cả người chơi. Người chơi được chia thành 2 nhóm: nhà cái (chỉ có 1 nhà cái) và người chơi (có thể 1 hoặc nhiều người cùng tham gia chơi). Khi nhà cái lắc con xúc xắc, người chơi sẽ đoán xem mặt ngửa của 3 viên xúc xắc sẽ là con vật nào và đặt tiền cược vào con vật đó. Nếu đoán trúng họ sẽ nhận được số tiền tương ứng đã đặt từ nhà cái, nếu đoán sai người chơi sẽ mất số tiền mình đã đặt. Với trò chơi này cả gia đình bạn sẽ cùng thử vận may trong đầu năm mới cũng sẽ rất thú vị phải không nào.
Một bộ bầu cua Đồng Tiền Vàng của công ty XNK Liên Hiệp Thành có giá bán khuyến mãi chỉ 201.600VND (giá gốc: 224.000VND), hiện đang được bán tại Fahasa, để mua hàng mời bạn nhấp vào đây.
Lô tô - trò chơi đi sâu vào tiềm thức như 1 nét văn hóa
Lô tô là một trò chơi dân gian quen thuộc của người dân miền tây, trò này thường được tổ chức trong các hội chợ, thu hút rất đông đảo người chơi. Với quy mô lớn như tại các hội chợ sẽ có người hát để kêu số nhưng nếu tổ chức chơi lô tô tại gia đình chơi vào dịp Tết thường chỉ chọn 1 người làm nhà cái bốc số và những người khác dò theo. Nếu người chơi nào may mắn đủ số theo hàng dọc hoặc ngang sẽ giành chiến thắng. Trò chơi toàn những con số tưởng là đau đầu này lại đem đến niềm vui cho cả gia đình đấy nhé, sự hào hứng khi bắt đầu dò những con số, rồi hồi hộp với hi vọng mình sẽ là người hô "kinh" đầu tiên để giành chiến thắng thật thú vị phải không nào.
Bộ trò chơi lô tô giấy bao gồm 16 tờ giấy lô tô và 1 bịch cờ lô tô đủ số được in số đẹp và rõ hiện đang có giá bán chỉ 25.000VND, bạn có thể đặt mua tại Lemon Shop bằng cách nhấp vào đây.
Kéo co
Kéo co là một trò chơi tập thể đơn giản có thể tổ chức vào nhiều dịp, nhất là các dịp lễ hội. Trò chơi dân gian này cần sự phối hợp, đoàn kết của cả một tập thể có tác dụng giúp rèn luyện sức khỏe, gắn kết tinh thần đồi đội, lại vui vẻ, thoải mái. Trò chơi này phải chơi trên khoản sân rộng, luật chơi rất đơn giản: người chơi chia thành 2 đội có số thành viên bằng nhau, mỗi đội sẽ nắm vào một đầu của sợi dây thừng, ở điểm giữa của sợi dây thừng được đánh dấu bằng một dây lụa đỏ đặt giữa vạch mốc. Khi trọng tài thổi còi báo hiệu trận đấu bắt đầu, các thành viên của mỗi đội chơi sẽ dùng sức kéo sợi dây thừng về phía mình, đội nào kéo điểm đánh dấu sang vạch đích của mình là đội đó thắng cuộc. Mỗi cuộc thi đấu sẽ gồm 3 hiệp, đội nào thắng 2 hiệp thì đội đó giành phần thắng trận đấu.
Sợi dây thừng (dây gai) đường kính 30mm, được sản xuất từ thân của cây gai tự nhiên nên rất dẻo dai, bền chắc, phù hợp để chơi kéo co. Sản phẩm có giá bán 33.000VND/mét, bạn có thể mua khoảng 15m hoặc dài hơn tùy thuộc vào số lượng người chơi nhiều hay ít nhé. Bạn hãy nhấp vào đây để đặt mua hàng tại Shopee.
Đập niêu đất
Đập niêu đất là trò chơi dân gian thường được tổ chức trong các lễ hội xuân ở miền bắc, đây vẫn là trò chơi thu hút sự tham gia của nhiều người bởi tính giải trí khá cao và mang lại không khí sôi động trong các dịp lễ, hội.. Trò chơi này được bố trí và chơi trên khoảng sân, đất rộng như sân đình, sân trường...
Trò chơi đập niêu đất này bạn có thể tổ chức cho đại gia đình chơi trong ngày lễ hóa vàng, khi con cháu tề tựu đông đủ. Trò này khi tổ chức ở nhà bạn thì những chiếc niêu đất có thể treo lên giá hoặc biến tấu đặt dưới đất đều được, bạn có thể đặt trong mỗi chiếc niêu đất một bao lì xì có mệnh giá lớn nhỏ khác nhau, đây chính là phần thưởng dành cho người chơi, bạn hãy công bố giá trị của các bao lì xì để tăng thêm hứng khởi cho người chơi. Chắc chắn đại gia đình bạn sẽ có khoảng thời gian giải trí cực kỳ sảng khoái trong dịp Tết này đấy.
Một chiếc niêu đất nhỏ đường kính 10cm được bán với giá 20.000VND, bạn đặt mua online tại Shopee bằng cách nhấp vào đây (Tùy theo số lượng thành viên trong gia đình bạn để đặt số lượng niêu đất cho phù hợp).
Cờ người
Cờ người là một trong những trò chơi đấu trí tao nhã giúp mọi người có những giờ phút giải trí đầy bổ ích. Cờ người thực chất là cờ tướng, nhưng quân cờ là người thật đóng thế thành các quân cờ, bàn cờ thường thường được đặt ở khoảng đất rộng như sân đình. Trên một bàn cờ cũng sẽ có 32 quân cờ chia thành hai phe: 16 nam mặc áo đỏ, 16 nữ mặc áo đen đeo biển trước ngực (biển là tên quân cờ viết bằng chữ hán); hai tướng (tướng ông và tướng bà) mặc đẹp khác biệt và được che lọng. Cờ người không chỉ là một trò chơi để giải trí mà còn là một cuộc thi đấu trí tuệ mang đậm bản sắc Việt nên thường được duy trì và tổ chức trong các lễ hội xuân dịp Tết Cổ Truyền để thu hút đông đảo sự tham gia và cổ vũ của người dân.
Nếu như không có điều kiện tổ chức trò chơi cờ người thì bạn có thể lựa chọn một bộ cờ tướng để cả gia đình cùng đấu trí trong những ngày tết Nguyên Đán. Sẽ thú vị hơn nếu mỗi trận đấu có một chút cá cược cho thêm phần kịch tính, bạn có thể cá cược bằng các hiện vật, phần thưởng nho nhỏ hay bằng các công việc trong gia đình... chắc chắn cả gia đình bạn sẽ có những giây phút rất náo nhiệt cho mà xem.
Một bộ cờ tướng có kích thước 40cm x 35cm từ thương hiệu miDoctor có giá bán là 229.000VND (Giá gốc là 300.000VND), mời bạn nhấp vào đây để đặt mua tại Lazada.
Thả diều
Thả diều là một trò chơi dân gian thú vị dành cho cả trẻ em và người lớn, trò chơi này xuất hiện từ rất sớm và vẫn được duy trì, phát triển cho đến ngày nay trở thành một thú vui lành mạnh. Hiện nay, Lễ hội thả diều được tổ chức tại nhiều tỉnh thành trên cả nước rải rác vào các thời điểm trong năm nhưng nhiều nhất là vào mùa xuân - mùa của các lễ hội thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách và thí sinh bởi không khí náo nhiệt và vui vẻ. Nếu có cơ hội, hãy đưa cả giai đình tới tham gia một lễ hội thả diều để cảm nhận không khí náo nhiệt và cảm nhận sự thú vị của trò chơi dân gian này nhé.
Chơi thả diều không khó, với trò chơi mà người chơi sẽ lựa hướng gió và dựa hoàn toàn vào sức gió tự nhiên để đưa cánh diều bay lên cao, người chơi sẽ điều khiển độ cao của con diều thông qua một sợi dây, chiều dài của sợi dây sẽ quyết định độ bay cao của con diều. Khi muốn dừng chơi, người chơi chỉ việc từ từ cuộn sợi dây này lại cho đến khi con diều trong tầm tay thì người chơi thu con diều lại.
Một con diều hình phụng hoàng 5 đuôi bằng chất liệu vải, thân diều hình con phụng hoàng có màu đỏ may mắn, 5 đuôi phụng mang 5 màu sắc sặc sỡ sẽ là một lựa chọn tuyệt vời cho bạn trong dịp năm mới.
Con diều hình phụng hoàng 5 đuôi có giá bán: 100.000VND tại Shopee, mời bạn nhấp vào đây để đặt mua.
Ý nghĩa văn hóa của các trò chơi dân gian Việt Nam
Các trò chơi dân gian của người Việt đều gắn liền với hoạt động sản xuất nông nghiệp và chống ngoại xâm. Mỗi trò chơi dân gian sẽ mang những ý nghĩa cụ thể khác nhau, nhưng xét về văn hóa, các trò chơi dân gian này đều mang một số ý nghĩa chung như:
- Cầu may mắn trong năm mới: Các trò chơi dân gian thường có tính cạnh tranh cao nhưng mục đích khi tổ chức trò chơi dân gian này không phải là để người này, làng này, địa phương này giành hết cái may mắn của người khác, làng khác, địa phương khác mà để tạo động lực cùng nhau cố gắng giành được nhiều may mắn hơn. Mục đích đó cũng thể hiện quan niệm: May mắn không tự nhiên có mà phải nỗ lực giành lấy, cũng như việc cày cấy dù có mưa thuận gió hòa thì con người cũng phải cố gắng bỏ công bỏ sức chăm bón tối đa mới đem lại một mùa vụ no ấm.
- Rèn luyện sức khỏe, sự khéo léo, mưu trí: Thời xưa, khi các công cụ máy móc hiện đại chưa có thì con người cần phải thật mạnh khỏe, nhanh nhẹn, khéo léo, thông minh, gan dạ… mới có thể hoàn thành những công việc vất vả, nặng nhọc như lao động sản xuất hay chiến đấu... Muốn có sức khỏe thì phải rèn luyện, và không gì tốt hơn bằng việc rèn luyện cùng nhau qua các trò chơi, các cuộc thi. Bởi vậy, phần nhiều các trò chơi dân gian đều mang tính cạnh tranh cao hoặc tính chiến đấu khá quyết liệt. Các trò chơi dân gian trong dịp Tết mặc dù mang tính giải trí cao nhưng cũng đều mang ý nghĩa rèn luyện sức khỏe, sự dẻo dai, trí thông minh... để sẵn sàng cho các công việc sau Tết.
- Đề cao tinh thần tập thể: Trò chơi dân gian nào cũng mang tính tập thể, bởi dù có tham gia cá nhân thì cũng vẫn nhận được sự quan tâm, động viên, cổ vũ của đông đảo bà con, thậm chí người chơi còn là bộ mặt đại diện cho cả làng thi đấu. Nếu người chơi chiến thắng sẽ đem lại sự may mắn, sự vinh dự cho cả làng. Còn đối với những trò chơi cần sự tham gia của cả một tập thể thì càng thể hiện rõ tinh thần đoàn kết với sự đồng lòng, phối hợp ăn ý của tập thể những người tham gia và sự reo hò, cổ động của cả làng.
Mỗi năm hoa đào nở...
Những gợi ý trò chơi dân gian trên đây có làm bạn nhớ về Tết tuổi thơ hay tò mò về Tết xưa của ông bà, cha mẹ? Hy vọng rằng những trò chơi Tết dân gian sẽ là chất keo gắn kết tình cảm gia đình bạn nhân dịp Tết này. Chúc bạn Tết rộn tiếng cười!