Tìm hiểu về nghệ thuật viết chữ thư pháp - Nét đẹp văn hóa của người Việt (năm 2023)

Từ thư trong thư pháp có nghĩa là chữ, pháp ở đây là phương pháp, đây là một từ Hán Việt có nghĩa là phương pháp viết chữ. Thư pháp có ý nghĩa ban đầu là cách việt chữ đẹp và chuẩn xác. Tuy nhiên, theo thời gian, ý nghĩa của thư pháp đã vượt ra khỏi chuẩn mực ban đầu và trở thành nghệ thuật viết chữ cách điệu. Người viết thư pháp phải có đầy đủ 2 yếu tố là kỹ pháp và vốn từ vựng. Do xưa kia không có nhiều người biết chữ, bên cạnh đó có khá nhiều từ đồng âm nhưng lại khác nghĩa, cách viết khác nhau nên những người biết chữ rất được coi trọng và đề cao.

Thư pháp vốn có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng không phải chỉ có nước này có mà từ thời xa xưa đã xuất hiện ở nhiều nước trên thế giới cùng với các tên gọi khác nhau:

Vốn dĩ thư pháp có nguồn gốc từ Trung Hoa và đã được du nhập vào Việt Nam trong thời nhà Hán. Trước đây, thư pháp chữ Hán - Nôm dùng khá phổ biến ở nước ta, tuy nhiên về sau do sự phổ cập của chữ Quốc Ngữ, thư pháp Việt đã ra đời vừa mang tính đổi mới, vừa mang tính truyền thống cổ xưa.

Không giống với nghệ thuật thư pháp chữ Hán, thư pháp tiếng Việt không nằm trong khuôn khổ nào cả mà có thể sáng tạo tự do và phá cách nhiều hơn. Trong thư pháp tiếng Việt, tính biểu cảm nghệ thuật được thể hiện rõ nét, tính thẩm mỹ của người viết cũng như thị hiếu của người xem thường hướng đến sự đơn giản và hài hòa, mang đậm chất thơ. Thư pháp tiếng Việt thường được viết trên giấy, gỗ, vải, tranh tre,... và được thể hiện theo hai hướng. Hướng thứ nhất là sự hoài niệm về thời của chữ Hán Nôm, hướng thứ hai được biểu đạt dưới hình thức chữ tiếng Việt theo bảng chữ cái Latinh.

Văn phòng tứ bảo có thể hiểu một cách nôm na là phòng chứa 4 món bảo vật quý giá, được sử dụng cho mục đích viết chữ và vẽ tranh. Bốn món bảo vật này bao gồm: bút lông, mực tàu, nghiên mực và giấy viết. Đây là 4 món đồ cơ bản nhất, buộc phải có khi bạn muốn theo đuổi bộ môn nghệ thuật thư pháp này. Theo sự phát triển của xã hội, ngày nay bộ văn phòng tứ bảo này có thể thêm thắt vào đó nhiều thứ và thường thì một bộ dụng cụ thư phòng này sẽ có nhiều hơn 4 bốn món chính quan trọng này.

Bút lông là loại bút có phần đầu bút lông dạng tròn, nhọn và có phần cán dài với nhiều kích cỡ khác nhau. Tuy nhiên, loại bút này thường được mọi người gọi là cọ nhiều hơn. Đây là công cụ quan trọng nhất để bạn có thể viết thư pháp.

Bút lông có cấu tạo khá đơn giản với phần cán bút để cầm viết và phần lông để hút mực. Tùy theo mục đích sử dụng thì phần lông để hút mực có thể là lông đuôi ngựa, lông chồn, thỏ, sóc hoặc sợi tổng hợp. Có nhiều loại bút lông khác nhau và người ta thường phân loại bút lông dựa vào độ dài của bút, dựa vào tính năng cũng như nguyên liệu và dựa vào kích cỡ.

Mực tàu là loại mực màu đen đã được sử dụng rất rộng rãi trước đây dùng để viết, vẽ hoặc in. Mực tốt thì sẽ giúp cho người viết có thể thi triển những nét viết, vẽ đẹp hơn. Việc làm mực cũng rất công phu, hiện nay có 2 loại mực tàu là mực nước và mực thỏi.

Mực thỏi là mực ở dạng rắn, được ép thành từng thỏi một. Khi cần mực để viết thì phải mài chúng cùng với một ít nước để tạo ra một hỗn hợp lỏng đặc sánh. Đối với những người yêu thích thư pháp cổ thỉ thỏi mực chứa đựng rất nhiều tinh hoa quý giá, quá trình mài mực cũng là cả một nghệ thuật. Mực nước là mực được pha sẵn và ở dạng lỏng, thường được đựng trong những chai nhỏ. Khi cần sử dụng chỉ cần đổ ra nghiên và viết một cách bình thường.

Ngiên mực là một dụng cụ được dùng để mài và chứa mực Tàu. Đối với mực thỏi thì cần phải mài để sử dụng, nghiên chính là dụng cụ dùng để chứa mực được mài. Nghiên thường được làm từ đất sét, đồng thiếc hoặc sứ hay bằng sắt. Những chiếc nghiên quý còn có thể được làm từ ngọc thạch, đá quý.

Trong văn phòng tứ bảo thì thư pháp tiếng Việt chỉ còn giữ lại được một loại giấy duy nhất là giấy dó. Đây quả là một điều đáng tiếc trong việc giữ gìn văn hóa thư pháp Việt. Tuy nhiên, với công nghệ tiên tiến hiện nay thì chúng ta đã có thể sản xuất được rất nhiều loại giấy khác nhau, đa dạng từ màu sắc cho đến kích cỡ.

Giấy viết thư pháp hiện nay chủ yếu gồm 2 loại cơ bản là giấy trắng và giấy dó Việt Nam. Giấy trắng là loại giấy không tráng phủ bề mặt và có độ keo phù hợp để có thể viết các loại bút lên đó. Loại giấy này thường được làm từ bột giấy hóa học tẩy trắng cùng với các loại bột giấy khác được sử dụng rộng rãi. Giấy trắng có thể sử dụng để viết chữ, vẽ tranh, in ấn,... Còn giấy dó là được làm tự sợi của cây dó, giấy có màu vàng và có độ hút mực tùy theo lớp giấy dày mỏng khác nhau. Giấy dó không có các khổ cần thiết cho thư pháp và có mẫu mã cũng không đa dạng.

Tranh thư pháp là tranh có nội dung chữ thư pháp, thường được nhiều người treo ở trong nhà. Nghệ thuật chơi tranh thư pháp đã không còn xa lạ đối với nhiều gia đình Việt. Dòng tranh này được nhiều người lựa chọn vì các lý do:

Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một nhà sư nổi tiếng nhất trên thế giới. Chính sức mạnh từ sự thiền tập cùng với chánh niệm của ông đã khiến cho thư pháp của thiền sư luôn thu hút sự quan tâm của những yêu thích thư pháp và các thiền học trên toàn thế giới.

Mỗi bức tranh thư pháp của thiền sư Thích Nhất Hạnh đều như một câu kinh để cho mọi người vừa có thể ngắm nhìn, vừa đọc và nuôi dưỡng tâm hồn yêu thương, từ bi của mình nhằm hướng tới tương lai tốt đẹp hơn. Tranh chữ thư pháp "An trú thảnh thơi" của ông được in trên giấy lụa với mực không phai màu. Tranh đã bao gồm phần khung và đã được hoàn thiện một cách đầy đủ.

Hiện tranh chữ thư pháp này đang được bán với giá 200.000 VND - 550.000 VND trên trang phatduyen.vn. Hãy nhanh tay sở hữu bức tranh bằng cách nhấn vào đây.

Tranh chữ thư pháp ngày càng được nhiều người ưa chuộng và treo ở trong nhà, đặc biệt là những bức tranh có ý nghĩa mang đến tài lộc, hạnh phúc và sức khỏe. Trong đó, tranh chữ thư pháp Phúc Lộc Thọ được mọi người lựa chọn rất nhiều.

Chữ Phúc là biểu tượng cho sự hạnh phúc, sung túc, người Á Đông từ lâu đã có rất nhiều hình ảnh biểu tượng cho chữ phúc. Lộc có nghĩa là Quan, là sự ghi nhận công lao của các Quan đối với dân và với vua, với nước, có công lao thì sẽ có lộc. Chữ thọ có ý nghĩa là sống lâu, trường thọ. Việc treo bức tranh Phúc Lộc Thọ này mang ý nghĩa cầu mong một cuộc sống hạnh phúc, trường thọ và đầy đủ tài lộc. Tranh được in trên nền giấy mỹ thuật và được bảo vệ bởi khung gỗ lồng kính.

Hiện tranh chữ thư pháp Phúc Lộc Thọ đang được bán với giá 1.400.000 VND trên trang thuphapvietnam.net. Bạn có thể mua bức tranh này bằng cách nhấn vào đây.

Tranh thư pháp công ơn cha mẹ là dòng tranh được mọi người rất yêu thích, thường được chọn để trang trí cho ngôi nhà của mình với nét đẹp tinh tế và thanh lịch. Treo tranh này sẽ đem đến cho gia chủ nhiều điều may mắn, thể hiện sự biết ơn đối với công lao sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ.

Tranh được in Canvas trên nền vải bố với công nghệ mực UV đến từ Hoa Kỳ. Do được căng trên nền nhựa Formex với bề mặt phẳng nên bạn có thể dễ dàng lau chùi bằng khăn ẩm. Phần viền tranh thì được làm bằng nhựa Composite với 4 màu cho bạn lựa chọn. Bên cạnh đó, phía sau tranh còn có móc treo, bạn có thể dễ dàng treo ở bất cứ đâu nhờ vào đinh nhựa 3 chân chuyên dụng không cần phải khoan đục tường.

Hiện tranh chữ thư pháp công ơn cha mẹ đang được bán với giá 450.000 VND trên trang tranhtreotuong.vn. Bạn có thể nhấn vào đây để mua bức tranh này.

Lớp học chữ thư pháp online của Tâm Thiên Phong là một lớp hướng dẫn rất chi tiết cho các học viên với hệ thống tài liệu hỗ trợ thực hành trực quan. Học viên có thể nộp bài trên nhóm và được người hướng dẫn qua Zoom mỗi tuần một buổi để sửa bài cũng như giải đáp các thắc mắc.

Đây là một khóa học viết thư pháp dành cho những người bận rộn, không có nhiều thời gian để tham gia những lớp học cố định. Các học viên có thể viết tốt sau khi hoàn thành hết các nội dung của khóa học. Khi đăng ký khóa học, bạn sẽ được tặng kèm giáo trình cùng tài liệu hỗ trợ thực hành để bạn có thể tự luyện viết tại nhà. Khóa học này phù hợp cho những người chưa biết gì về thư pháp, người bận rộn, không có nhiều thời gian, muốn rèn luyện nâng cao,... Học phí khóa này trong 6 tháng đang được giảm còn 2.500.000 VND (giá gốc 4.200.000 VND). Để đăng ký khóa học này bạn có thể nhấn vào đây.

Với mong muốn đem đến một không gian tĩnh lặng và bình yên trong lòng những người yêu chữ trong cuộc sống bận rộn, hối hả, lớp học chữ thư pháp online của Ngẫu Thư đã ra đời. Việc học online sẽ giúp bạn có thể dễ dàng tự chủ về không gian và thời gian, không quan trọng bạn đang ở đâu cũng đều có thể học được.

Các bài giảng của khóa học này được chia theo các lộ trình cùng với những tài liệu mở rộng đính kèm. Khi đăng ký khóa học bạn sẽ được gửi kèm theo dụng cụ học tập. Học viên có thể chủ động xem các video hướng dẫn, xem lại được nhiều lần, có thể quan sát kỹ năng viết tốt hơn sau đó tự thực hành và có thể gửi bài lên nhóm học tập để giáo viên có thể chấm điểm và nhận xét.

Hiện khóa học chữ thư pháp online của Ngẫu Thư đang được bán với giá từ 1.500.000 VND tại hocthuphaponline.com. Để mua khóa học này bạn có thể nhấn vào đây.